English 
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, không gian mạng đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của mỗi người. Tuy nhiên, cùng với những tiện ích mà internet mang lại, các hoạt động lừa đảo trực tuyến cũng ngày càng gia tăng và tinh vi hơn, gây ra nhiều thiệt hại về tài sản và thông tin cá nhân cho người dùng. Việc nắm vững các kiến thức và kỹ năng phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng là vô cùng cần thiết để bảo vệ bản thân và góp phần xây dựng một môi trường mạng an toàn, lành mạnh.
Các hình thức lừa đảo phổ biến trên không gian mạng
Các đối tượng lừa đảo không ngừng thay đổi thủ đoạn để đạt được mục đích bất chính. Dưới đây là một số hình thức lừa đảo phổ biến mà người dùng cần đặc biệt cảnh giác:
Lừa đảo qua tin nhắn (SMS Phishing) và email (Email Phishing): Kẻ gian thường giả mạo các tổ chức uy tín như ngân hàng, nhà mạng, cơ quan nhà nước, hoặc các dịch vụ trực tuyến để gửi tin nhắn/email chứa đường link độc hại. Mục đích là để lừa người dùng bấm vào link, từ đó đánh cắp thông tin tài khoản, mật khẩu hoặc cài đặt phần mềm độc hại vào thiết bị.
Lừa đảo qua mạng xã hội: Các đối tượng thường tạo tài khoản giả mạo người thân, bạn bè để vay tiền, nhờ chuyển khoản hộ, hoặc mời tham gia các chương trình đầu tư, việc làm online với lợi nhuận "khủng" nhưng thực chất là lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Lừa đảo tuyển dụng việc làm online: Hứa hẹn mức lương hấp dẫn cho các công việc đơn giản như xem video, đánh giá sản phẩm, hoặc thực hiện nhiệm vụ nhỏ. Sau đó, yêu cầu người tham gia nạp tiền để "nâng cấp tài khoản" hoặc "phí bảo hiểm", rồi biến mất cùng số tiền đã nạp.
Lừa đảo đầu tư tài chính: Mời chào tham gia các sàn giao dịch ngoại hối, tiền ảo, chứng khoán "ảo" với cam kết lợi nhuận cao bất thường. Ban đầu, người chơi có thể được trả lãi để tạo lòng tin, nhưng sau đó toàn bộ số tiền đầu tư sẽ bị chiếm đoạt.
Giả mạo tổng đài, nhân viên chăm sóc khách hàng: Kẻ gian giả danh nhân viên ngân hàng, công an, bưu điện, hoặc các dịch vụ khác để thông báo về việc tài khoản bị khóa, nợ cước, hoặc có liên quan đến vụ án nào đó, sau đó yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền vào tài khoản chỉ định để "xác minh" hoặc "giải quyết vấn đề".
Lừa đảo qua dịch vụ giao hàng, bưu chính: Thông báo có bưu phẩm/gói hàng chứa vật cấm hoặc cần đóng thêm tiền để nhận hàng, sau đó yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện giao dịch chuyển tiền.
Các biện pháp phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng
Để tự bảo vệ mình khỏi những cạm bẫy trên không gian mạng, mỗi cá nhân cần trang bị những kiến thức và thực hành các biện pháp sau:
Nâng cao nhận thức và cảnh giác:
Luôn cảnh giác với những lời đề nghị "việc nhẹ lương cao", những khoản đầu tư lợi nhuận "khủng", hoặc các tin nhắn, email, cuộc gọi có dấu hiệu bất thường.
Tìm hiểu kỹ các hình thức lừa đảo mới nhất thông qua các kênh thông tin chính thống như báo đài, truyền hình, website của cơ quan chức năng (Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng Nhà nước...).
Bảo mật thông tin cá nhân:
Không cung cấp thông tin cá nhân (số CMND/CCCD, số tài khoản ngân hàng, mật khẩu, mã OTP...) cho bất kỳ ai qua điện thoại, tin nhắn, email hoặc các đường link lạ.
Đặt mật khẩu mạnh cho các tài khoản trực tuyến (bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt) và thay đổi định kỳ. Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) cho tất cả các tài khoản có hỗ trợ.
Hạn chế chia sẻ thông tin quá chi tiết về bản thân, gia đình trên mạng xã hội.
Kiểm tra và xác minh thông tin:
Khi nhận được tin nhắn, email, hoặc cuộc gọi nghi ngờ, hãy xác minh thông tin bằng cách gọi trực tiếp đến tổng đài hoặc số điện thoại chính thức của tổ chức đó (được công bố trên website chính thức hoặc các kênh đáng tin cậy), không gọi lại số điện thoại hoặc bấm vào đường link trong tin nhắn/email đó.
Cẩn trọng với các đường link lạ, đặc biệt là những link rút gọn. Nên kiểm tra kỹ địa chỉ website trước khi nhập thông tin đăng nhập hoặc thực hiện giao dịch. Các trang web hợp pháp thường bắt đầu bằng "https://".
Sử dụng phần mềm bảo mật:
Cài đặt phần mềm diệt virus, tường lửa và cập nhật thường xuyên cho máy tính, điện thoại thông minh.
Chỉ tải ứng dụng từ các cửa hàng ứng dụng chính thức (Google Play Store, Apple App Store) và kiểm tra kỹ đánh giá, quyền truy cập của ứng dụng trước khi cài đặt.
Cẩn trọng khi giao dịch tài chính online:
Chỉ thực hiện giao dịch trên các nền tảng đáng tin cậy, có độ bảo mật cao.
Kiểm tra kỹ thông tin người nhận, số tiền trước khi xác nhận chuyển khoản.
Không chuyển tiền cho người lạ hoặc khi có yêu cầu chuyển tiền từ tài khoản mạng xã hội của người quen mà chưa xác minh trực tiếp.
Xử lý khi phát hiện lừa đảo:
Nếu phát hiện mình là nạn nhân của lừa đảo, hãy thu thập các bằng chứng liên quan (tin nhắn, email, hình ảnh giao dịch, thông tin tài khoản...) và trình báo ngay cho cơ quan công an gần nhất.
Thông báo cho ngân hàng để khóa thẻ/tài khoản nếu thông tin ngân hàng bị lộ hoặc tiền đã bị chuyển.
Cảnh báo cho bạn bè, người thân về thủ đoạn lừa đảo để họ nâng cao cảnh giác.
Phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng là một cuộc chiến lâu dài và đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Bằng cách nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, mỗi chúng ta sẽ góp phần xây dựng một không gian mạng an toàn hơn, giảm thiểu rủi ro và bảo vệ tài sản, thông tin cá nhân của chính mình.
Các chỉ số 
Tin nổi bật 
